گفتارهایی در باب فلسفه حقوق و مسائل پيرامونی آن؛ Notes on Philosophy of Law & Its Problems

برگزار کننده: معاونت پژوهش (گروه فلسفه) مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
با همکاري:

1.    معاونت پژوهش مرکز مديريت حوزه‌هاي علميه
2.    مجمع عالي حکمت اسلامي
3.    پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي
4.    پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
5.    جامعة‌المصطفي العالميه
6.    شوراي عالي انقلاب فرهنگي
7.    پژوهشکده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
8.    دانشگاه امام صادق عليه‌السلام
9.    مؤسسه پژوهشي حکمت و فلسفه ايران
10.    نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها

محورهاي همايش
علوم انساني به دليل پيوند عميق با زيرساخت‌هاي اعتقادي و ارزشي از يک‌سو، و نقش تعيين‌کننده در زندگي انسان از سوي ديگر، از اهميتي بي‌بديل برخوردارند، و کنکاش در مباني فلسفي اين علوم ضرورتي اجتناب‌نا‌پذير براي تحقق اهداف نظام جمهوري اسلامي است. همايش «مباني فلسفي علوم انساني» به همت گروه فلسفه مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره و با همکاري ديگر مؤسسات و مراکز علمي به منظور همفکري در بررسي اين مهم برگزار مي‌گردد. از همه انديشمندان و پژوهشگران دعوت مي‌شود با ارسال آثار خود در محورهاي ذيل، در اين تلاش سترگ علمي سهيم گردند.

1.    کليات
1.1.    چيستي علوم انساني و تمايز آن با علوم ديگر؛
1.2.    موضوع علوم انساني؛
1.2.1.    قصد و نيّت در موضوع علوم انساني؛
1.2.2.    پيچيدگي موضوع علوم انساني؛
1.3.    قلمرو، شعب و طبقه‌بندي علوم انساني؛
1.4.    هدف علوم انساني؛
1.5.    جايگاه، اهميت و پيامدهاي نظري و عملي علوم انساني؛
1.6.    مباني علوم انساني موجود و نقد آن؛
1.7.    نقش فلسفه علوم انسانی در توليد علوم انسانی.

2.    تاريخچه
2.1.    پيدايش و تحولات علوم انساني در غرب؛
2.2.    پيشينه علوم انساني در عالم اسلام؛
2.3.    وضعيت کنوني علوم انساني در عالم اسلام (جهان عرب، افريقا، شبه قاره، ايران و…)؛
2.4.    مرور و ارزيابی اقدامات انجام يافته پس از انقلاب اسلامي در ايران؛
2.5.    منبع شناسي مباني فلسفي علوم انساني؛
2.6.    علل عدم توجه لازم به علوم انساني و عدم رشد اين علوم در جهان اسلام.

3.    مباني هستي‌شناختي علوم انساني
3.1.    ارتباط علوم انساني با هستي‌شناسي؛
3.2.    علوم انساني و ساحت غيرمادي جهان؛
3.3.     مباني انسان‌شناختي علوم انساني؛
3.3.1.    ماهيت انسان؛
3.3.2.    تجرّد روح؛
3.3.3.    اراده و اختيار؛
3.3.4.    فطرت و طبيعت مشترک انسان‌ها؛
3.3.5.    هدف و کمال نهايي انسان؛
3.3.6.    نقد انسان‌گرايي (اومانيسم)؛
3.3.7.    نقد مباني انسان‌شناختي مارکسيستي؛
3.4.    مباني جامعه‌شناختي علوم انساني؛
3.4.1.    ماهيت جامعه؛
3.4.2.    اصالت فرد يا جامعه (عينيت جامعه)؟

4.    مباني معرفت‌شناختي علوم انساني
4.1.    امکان معرفت در علوم انساني؛
4.2.    عينيّت در علوم انسانی؛
4.3.    مطلق‌گرايي و نسبي‌گرايي معرفتي در علوم انساني؛
4.3.1.    نقش تاريخ؛
4.3.2.    نقش تئوري؛
4.3.3.    نقش فرهنگ؛
4.3.4.    نقش جهان‌بينی؛
4.3.5.    نقش ايدئولوژي؛
4.3.6.    نقش ارزش‌ها؛
4.3.7.    نقش جنسيت (فمينيسم).

5.    مباني روش‌شناختي علوم انساني
5.1.    نسبت علوم انسانی با علوم طبيعي؛
5.2.    علوم انساني: توصيفي يا دستوري؟
5.3.    پيش‌بيني در علوم انساني؛
5.4.    قانون‌مندی در علوم انسانی؛
5.5.    نقد و بررسي مکاتب روش‌شناختي در علوم انساني؛
5.5.1.    تجربه‌گرايي در علوم انساني؛
5.5.1.1.    پوزيتويسم منطقي در علوم انساني؛
5.5.2.    ضدّ تجربه‌گرايي در علوم انساني؛
5.5.2.1.    تاريخي‌نگري؛
5.5.2.2.    تأويل‌گرايي (اگزيستانسياليسم و هرمنوتيک)؛
5.5.2.3.    تفهّم‌گرايي؛
5.5.2.4.    قراردادگرايي؛
5.5.2.5.    علوم انساني انتقادي؛
5.5.3.    نقش دين در روش‌شناسي علوم انساني.

شرايط ارسال مقاله:

  • مقالات به صورت تايپ‌شده حداکثر در 25 صفحه و با فرمت word به دبيرخانه همايش ارسال گردد.
  • ذکر نام و نام خانوادگي، شماره تلفن، ايميل و آدرس پستي ضروري است.
  • مقالات نبايد در جاي ديگر چاپ يا ارائه شده باشد.

زمان برگزاري : اسفند 1389
آخرين مهلت ارسال چکيده مقاله: پايان ارديبهشت 1389
آخرين مهلت ارسال مقاله: پايان مهر 1389

دبيرخانه همايش
قم، ابتداي بلوار امين، بلوار جمهوري اسلامي، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره، اداره همايش‌ها و نشست‌هاي علمي
تلفن: 2113651 ـ 2909099 ـ 0251
نمابر: 2936052 ـ 0251
کد پستي: 85555 ـ 37166
صندوق پستي: 4333 ـ 37165

http://www.qabas.org
Email: hamayesh@qabas.net

مقاله اي که در اين پست معرفي می شود، مقاله اي است از آقاي دکتر رضا فيض با عنوان  «تفسيري عارفانه بر دو حکم ربا و زنا» که در سال 1379 در شماره 22 مجله نامه مفيد به چاپ رسيده است. (مقاله ای مشابه همین موضوع از ایشان در فصلنامه الهیات و حقوق دانشگاه علوم اسلامی منتشر شده است با عنوان مفهوم کیفر در عرفان ابن عربی)

شاید این مقاله با رویکرد فلسفی-حقوقی محض نگارش نیافته است، اما نکته جالبی که در این مقاله وجود دارد، نوآوری در نگاه به مبانی حقوق و فقه است که واقعا بدیع است. همین نگاه متفاوت جالب است که انسان احساس می کند با یک مطلب بسیار جدید روبرو است؛ چرا که علاوه بر نوآوری موجود در آن، به نوعی کوشیده تا رویکرد بومی خود را حفظ کند.

نویسنده در این مقاله تلاش کرده تا با استناد به آراء صدر الدین قونوی (متوفای 673 هـ.ق) شاگرد بلافصل شیخ اکبر، محی الدین عربی معروف به ابن عربی، قطب عرفان و هم دوره مولوی، تفسیری عرفانی و جالب از حد زنا و مجازات ربا ارائه کند. این اولین باری بود که رد پای نگاه عرفانی را در حقوق جزا مشاهده می کردم. عرفان کجا، حقوق جزا کجا!؟ عرفان در نهایت لطافت و حقوق جزا در نهایت خشونت! ظرافت و لطافت این نگاه مبنایی هم در همین نکته نهفته است.

اساسا روش تتبع در مسائل عرفانی تمسک به روشهای غیر عقلی و یا به عبارت صحیحتر مافوق عقلی است و در مقابل، روش علمی حقوق جزا محصور در ادراکات عقلی و محسوس و اصولی است.

در همین راستا صدرالدین قونوی کوشیده تا فارغ از الفاظ و عبارات آیات و روایات، غرض شارع از جرم انگاری و مجازات زنا و ربا را تشریح کند و یا به نوعی «تأویل» نماید. وی برای تحلیل عرفانی خود چند پیش فرض عقلی را مطرح می کند:

    1- احکام اسلام تابع مصالح و مفاسد هستند.
    2- تشریع دقیقاً بر اساس تکوین تنظیم شده است و اگر عالم هستی را بتوان به صورت نوشته و مقررات تنظیم کرد، همین احکام تشریعی اسلام خواهند شد.
    3- حکمت احکام غالباً به صراحت بیان نشده است و تنها افراد صاحبدل و صاف سیرت می توانند به این اسرار دست یابند.

قونوی سپس در مقام تبیین حرمت و حد زنا به حدیثی از پیامبر(ص) استناد می کند که آن حضرت بیان داشته اند «هنگامی که بنده خدا و کنیز خدا {در محضر خدا} با یکدیگر زنا می کنند، هیچ کس از خداوند با غیرت تر نیست (لیس احدٌ أغیر من الله)». بر این اساس صدرالدین قونوی معتقد است که:
    1- این تنها و تنها، ذات خداوند باری تعالی است که حق تصرف در اشیاء را دارد.
    2- مخلوقات تنها بر اساس اجازه و تجویز ذات ربوبی خداوند می توانند تصرفی در امور داشته باشند.
    3- کسی که بدون مجوز الهی در اشیاء و امور تصرف می کند، در واقع متعرض امور ذاتی ذات خداوند شده است و با کبریای الهی به منازعه پرداخته است.
    4- با توجه به اینکه در حدیث فوق الذکر، از غضب و سخط خداوند در عمل زنا سخنی به میان نیامده، بلکه غیرت الهی مطرح شده است، فلذا معلوم می شود نفس عمل زنا چندان مورد غضب نیست، بلکه این تصرف در امور ذاتی الهی است که در حد زنا مورد توجه بوده است. به نوشته وی، زانی و زانیه از این جهت که تصرف در امور ذاتی الهی کرده اند، مورد عقوبت قرار می گیرند.

دکتر فیض سپس با نگاه منتقدانه به این تعبیرات، معتقد است که این برداشت چندان صحیح نیست و می توان با استناد به عبارت غیرت در حدیث شریف نبوی(ص) و تعابیر محی الدین عربی، برداشت بهتری ارائه کرد و آن اینکه بر اساس فراز «فصّ کلمة فردية في کلمة محمدية(ص)» از کتاب فتوحات مکیه، رابطه محبت آمیز میان زوج و زوجه، در واقع تجسم اینجهانی از محبت ناب الهی  و عشق حقیقی است و هنگامی که این رابطه به یک حالت مادون و غیرعاشقانه تنزل می یابد و به این نماد الهی (محبت) خیانت می شود، غیرت الهی به خروش می آید و این عمل مستحق کیفر می گردد.

صدرالدین قونوی در ادامه به راز و حکمت تعیین مجازات حد و نیز حکمت عدد صد (۱۰۰) برای مجازات شلاق و سایر احکام این جرم می پردازد که بیان آن از حوصله این مطلب خارج است.

برای استفاده دوستان، اصل مقاله را هم در اینجا قرار داده ام:

 دانلود مقاله

 

 

فلسفه ؙ?وقفلسفه حقوق: مباني و كاركردها
نوشته توماس موراوتز
ترجمه بهروز جندقي
قم، پژوهشكده حوزه و دانشگاه
چاپ اول، 1387
258 صفحه
2200 تومان

 
فلسفه‌ي حقوق علمي نوپا است كه ضرورت پرداختن به آن، به تدريج بر طلاب، دانشجويان، پژوهشگران و موسسات تحقيقاتي روشن گرديده است. اختلاف نظرهاي شديد در خصوص مسائل جنجال‌برانگيزي چون تفاوت ميان زن و مرد در زمينه‌هاي مختلف حقوق خانواده، قانون مجازات و آزادي‌هاي فردي و اجتماعي، تفاوت ميان شهروند مسلمان و غيرمسلمان در مواردي چون قصاص، ديه و مانند آن، منطقي بودن يا نبودن اجراي مجازات‌هايي چون سنگسار و شلاق در جامعه‌ي اسلامي قرن بيست و يكم، ويژگي‌هاي حقوقي يك جامعه‌ي مدني اسلامي، تعارض حقوق بشر با اجراي عدالت در جامعه، مطلوب بودن يا نبودن نظام سياسي حاكم بر جامعه، و ده‌ها و صدها مسئله‌ي چالش‌برانگيز ديگر محققان را بر آن داشته كه با بررسي مباني اين‌گونه مباحث حقوقي، در نهايت به فلسفه‌ي حقوق روي بياورند تا بتوانند با تحليل رويكردهاي گوناگون حقوقي به طور اساسي پاسخ‌گوي اين قبيل پرسش‌ها باشند. مجموعه‌ي حاضر داراي يك مقدمه و چهار بخش تحت عنوان «فلسفه‌ و مفهوم حقوق»، «آراي قضايي»، «اخلاق و قانون‌گذاري»، و «مسئوليت و مجازات» است.

دریافت فهرست و مقدمه کتاب
دریافت فایل

به نقل از گفتارهایی در حقوق جزا و جرمشناسی

ؙ? و تکلیف

«حق و تکلیف در اسلام»
نوشته آیة الله عبدالله جوادی آملی
قم، نشر اسراء
چاپ دوم، 1385
372 صفحه
2700 تومان

در این کتاب آیة الله جوادی آملی کوشیده است تا مبانی حق و تکلیف و توأم بودن آن در نظام حقوقی اسلام را مورد بررسی و تبیین قرار داده و علت اصلی تفاوت دیدگاههای مسلمانان و غربیان را تشریح نماید. در صفحه 61 و 62 این کتاب آمده است:

     براي تبيين [تفاوت مباني حق و تكليف نزدِ مسلمانان و غربي‏ها]، توجه به اين نكته ضروري است كه اختلاف در مباني، غالباً ناشي از اختلاف در منابع است و اين تفاوت سير تفكر انسان را متحول مي‏سازد، از اين‏رو به ندرت اتفاق مي‏افتد كه در صورت اختلاف منابع، در مباني وحدت نظر و انديشه حاصل شود. اين يك اصل اساسي و معيار مهم در همه مباحث نظري و عملي است.
بنابراين، مباني اعتقادي كه از عقل و وحي و متون دين سرچشمه مي‏گيرد با عقيده‏اي كه در تجربه و عقل ابزاري ريشه دارد، نمي‏تواند يكسان باشد. پس اگر ميان صاحب‏نظران نوع نگرش و برداشتها در باره حق، حكم، تكليف و ساير مسائل حقوقي متفاوت است، اين تفاوتها اگر مبنايي باشد نه روشي غالباً به اختلاف در منابع برگشت مي‏كند.

     به نظر مي‏رسد كه مسئله حق و تكليف و همه مسائل حقوقي و فقهي تا زماني كه ريشه‏اي مورد بحث و بررسي قرار نگيرد، ثمره مطلوبي نخواهد داشت، در واقع اين بحث متفرع بر موضوع معرفت‏شناسي، خداشناسي، انسان‏شناسي و دين‏شناسي است، چنان كه حقوق، احكام و تكاليف مفاهيمي هستند كه در ارتباط با انسان و حيات فردي و اجتماعي او در برابر قدرت مافوق، معنا پيدا مي‏كند، از اين‏رو قبل از هر چيز لازم است اين‏گونه مطالب كليدي و رابطه و نسبت آنها با مسئله حق و تكليف روشن گردد. براي ترتيب و تنسيق منطقي بحث، موضوعات را تحت عناوين رابطه معرفت‏شناسي با مسائل حقوقي، نسبت هستي‏شناسي با مسئله حق و تكليف و ارتباط انسان‏شناسي و دين‏شناسي با آن پي مي‏گيريم.

علاقمندان می توانند با مراجعه به این آدرس، متن کامل این کتاب را مطالعه کنند.

«اسناد بين المللي حقوق بشر از ديدگاه اسلام»

نوشته محمد بروین Mohamad Berween
Texas A&M International University
The International Journal of Human Rights, Volume 7, Number 4, October 2004 , pp. 129-142

ترجمه سید فضل الله موسوی
مجله حقوقي، پاييز و زمستان 1386 (شماره 37)، صص47-62

چکیده
اين مقاله سه موضوع اصلي را كه در اسناد بين المللي حقوق بشر مطرح گرديده مورد بررسي قرار داده است و آنها را از ديدگاه اسلام مورد نقد و بررسي قرار مي دهد. موضوع هاي مذكور عبارتند از ازدواج، مجازات اعدام، واژه شناسي ها و ويژگيهاي آنها مي باشد. تكيه من محدود به دو سند بين المللي است: اعلاميه جهاني حقوق بشر و ميثاقين 1966 در خصوص حقوق اقتصادي، اجتماعي و سياسي. نهايتا اين مقاله چنين نتيجه گيري و تاكيد مي كند كه مسلمانان به طور كلي از اين اسناد حقوق بشر حمايت مي كنند و آنها را به عنوان يك نقطه شروع خوب براي بحث و گفتگو بين فرهنگها و مذاهب تلقي مي كنند. به هر حال مسلمين معتقدند كه اين اسناد به طور خالص و ناب بين المللي تلقي نمي شوند، زيرا آنها در يك برهه زماني كه اكثريت گسترده اي از جمعيت جهان تحت نظام استعماري به سر مي بردند تنظيم و نوشته شده است و بنابراين مفاهيم مزبور به بررسي و ارزيابي مجددي، توسط گروهي از متخصصان بين المللي و متفكريني كه نمايندگي كليه مذاهب، فرهنگها و مكاتب سياسي مهم را برعهده دارند، نياز دارد تا اين معاهدات بين المللي مورد احترام تمامي مردم در هر جايي كه هستند قرار گيرد.

دریافت متن کامل مقاله
دریافت مقاله

فلسفه ؙ?وق - ترجمه الماسی

فلسفه حقوق
نوشته ان.آر. پولانزاس
ترجمه نجادعلي الماسي
تهران، نشر ميزان
چاپ اول، 1386
230 صفحه
3300 تومان

آنگونه که مترجم محترم در انتهای پیشگفتار خود امضاء کرده، این کتاب در اردیبهشت 1354 توسط ایشان از فرانسه به فارسی ترجمه شده است و تنها در سال 1386 از سوی نشر میزان بازانتشار گردیده است. مترجم در توضیح خود از کتاب حاضر بیان داشته که

کتاب حاضر، ترجمه پژوهش عمیقی است که نویسنده آن درباره رابطه «واقعیت» و «ارزش» به عمل آورده است. این کتاب، کوششی است در راه فهم و ادراک حقوق، از خلال رابطه میان «آنچه هست» و «آنچه باید باشد»… نظریه هایی که در این کتاب مورد پژوهش علمی و انتقادی مولف قرار می گیرند عبارتست از: نظریه کانت، نظریه پدیدارشناسی، نظریه هگل و نظریه اصالت وجود.

علیرغم زحمتی که مترجم محترم در ترجمه این اثر متحمل شده اند، به نظر می رسد عدم اشاره به شناسنامه کتاب اصلی به زبان فرانسه از ایرادات وارد بر آن باشد.

این کتاب در مجموع مشتمل بر 5 فصل کلی است که در ذیل آن مباحث متعددی مورد بحث واقع شده است. این فصول عبارتند از:
فصل اول: هستی شناسی مبتنی بر پدیدارشناسی
فصل دوم: هستی شناسی و ارزش شناسی در نظریه پدیدارشناسی حقوق
فصل سوم: هستی شناسی به اعتبار فلسفه اصالت وجود، فلسفه هگل و فلسفه مارکس
فصل چهارم: هستی شناسی حقوق: طبیعت اشیاء و وحدت و کلیت واقعیت و ارزش حقوقی
فصل پنجم: هستی شناسی به اعتبار پدیدارشناسی و فلسفه اصالت وجود و طبیعت اشیاء در پاره ای از نظامهای کنونی فلسفه حقوق

دریافت فهرست و مقدمه کتاب
دریافت فایل

بسمه تعالی
در یکی از پستهای قبلی کتاب «فلسفه حقوق بشر» آیت الله جوادی آملی به عزیزان معرفی گردید و در ذیل آن فایلی محتوی فهرست و مقدمه آن تقدیم گردید. پس از جستجو در اینترنت و دسترسی به سایت انتشارات اسراء که به طور تخصصی آثار پربار ایشان را منتشر می سازد، معلوم شده که این موسسه محترم، متن کامل تمامی کتابهای ایشان را در اختیار پژوهشگران قرار داده است؛ اقدامی که در این روزگار جای بسی تعجب دارد. بر همین اساس این پست جدید به رشته تحریر در آمد تا علاقمندان به نگاه اسلام به مبانی حقوق بشر، به راحتی به این منبع دسترسی پیدا کنند.

متن کامل کتاب فلسفه حقوق بشر، اثر آیت الله جوادی آملی

 فلسفه ؙ?وق

«فلسفه حقوق»
La philosophie de Droit
نوشته میشل تروپه Michel Troper
ترجمه مرتضي كلانتريان
تهران، نشر آگه  
چاپ اول، 1386
160 صفحه
2000 تومان

استفاده از عبارت «فلسفه‌ حقوق» از ابتداي سده‌ هجدهم، از جمله در پي انتشار «اصول فلسفه‌ حقوق» هگل در سال 1821 میلادی انتشار يافت. اما انديشه در زمينه‌ي حقوق به اندازه‌ي خود حقوق قديمي است. از فلسفه‌ي حقوق به مفهومي بسيار وسيع براي نشان دادن انديشه‌اي روش‌مند در خصوص تعريف حقوق، رابطه‌ي آن با عدالت، علم حقوق و ساختار نظام يا استدلال حقوقي، سخن در ميان است. فلسفه‌ي حقوق مي‌تواند به شيوه‌هاي گوناگون عرضه شود و نكته‌ي مشترك ميان كتاب‌هايي كه عنوان «فلسفه‌ي حقوق» بر آن‌ها گذاشته شده، آن است كه جملگي ديدگاهي بسيار كلي در زمينه‌ي حقوق عرضه مي‌كنند؛ بعضي از آن‌ها دكترين‌ها و بعضي ديگر پرسش‌هاي بررسي شده را مي‌شكافند . نويسنده در كتاب حاضر در پي آن است تا نشان دهد بحث فلسفي در زمينه‌ي حقوق چگونه جريان دارد. بر اين اساس در نوشتار حاضر بعضي از مهم‌ترين مسائل از جمله تعريف فلسفه‌ي حقوق و موضوع آن، علم حقوق، ساختار نظام حقوقي و استدلال در حقوق و… به اجمال بررسي گرديده است.

فصلهای این کتاب موجز و مختصر عبارتند از:

فصل یکم: فلسفه حقوق چیست؟
فصل دوم: علم حقوق
فصل سوم: ساختار حقوق
فصل چهارم: استدلال در حقوق

دریافت فایل فهرست و مقدمه کتاب
دریافت فایل

 

«فلسفه حقوق»
نوشته جورجو دل‌وكيو Giorgio Del Vecchio
ترجمه جواد واحدي
تهران، نشر ميزان
چاپ دوم زمستان 1386
4400 تومان
270 صفحه
 
کتاب حاضر، هر چند از سوی مترجم محترم از زبان فرانسه به فارسی ترجمه شده، اما از سوی یکی از نویسندگان حقوقی ایتالیایی به رشته تحریر در آمده که همین مساله با توجه به پیشینه ایتالیا در حوزه فلسفه حقوق و حقوق کیفری، موجب تمایز این اثر با سایر آثار گردیده است. دکتر واحدی، که عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز هست، در توضیح این اثر تاکید کرده که این کار ترجمه بخش دوم کتاب Philosophie de Droit است و بخش اول آن سالها قبل تحت عنوان «تاریخ فلسفه حقوق» توسط ترجمه و منتشر شده است.

ژرژ ریپر Georges Ripert رئیس سابق دانشکده حقوق پاریس نیز در مقدمه این کتاب، در توصیف آن چنین نوشته است:

این کتاب را هم کسانی که در علم حقوق تازه کارند باید بخوانند، هم آنان که مطالعات حقوقی خویش را به پایان رسانده اند. این کتاب در عین اینکه مقدمه است، آخرین فکر هم هست.(ص 2)

ریپر در ادامه از گلایه ای سخن به میان آورده که حسب اتفاق درد امروز نظام آموزشی حقوق در ایران نیز هست. به نوشته وی،

در دانشکده های حقوق فرانسه، فلسفه حقوق تدریس نمی شود… من از اینکه چنین تعلیمی اجباری نیست، متأسفم. مشکل بودن تعلیم، دلیل کافی برای خودداری از اقدام به آن نیست… مقدمه هایی که برای برای مطالعه حقوق مدنی وجود دارد، بیشتر هدفشان فنی است نه فلسفی. (صص 3-4)

کتاب حاضر مشتمل بر 3 بخش زیر و 13 فصل است:
    بخش اول: مفهوم حقوق
    بخش دوم: ریشه ها و تحول تاریخی حقوق
    بخش سوم: مبانی عقلی حقوق

دریافت فایل مقدمه و فهرست این کتاب

 

فلسفه اخلاق

نوشته ويليام كي فرانكنا

ترجمه هادي صادقي

قم كتاب طه

چاپ دوم، بهار 83

272 صفحه

 1700 تومان

     «مصطفي ملكيان» در مقدمه كتاب مي نويسد: «كتاب حاضر هم مدخلي كوتاه به فلسفه اخلاق است و هم ديدگاه هاي شخصي منصف در آن ملحوظ شده است. نظري اجمالي به فهرست كتاب نشان ميدهد كه اختصار نوشته، جامعيت آن را دستخوش نقصاني فاحش نكرده است و مطالعه دقيق خود كتاب معلوم مي دارد كه ديدگاه شخص نويسنده،‌ كه نوعي سود گروهي تعديل يافته است،‌ نه باعث تغافل از ديدگاه هاي حريفان و مخالفان شده و نه سبب شده است كه در سه مرحله نقل،‌ تحليل و نقد آرا و نظرات ديگران، جانب حق و عدالت رعايت نشود. از اين رو، اگر نگوئيم چنان كه گفته اند-كه اين كتاب احتمالاً‌ بختيارترين و پرآوازه ترين كتابي است كه در زمينه فلسفه اخلاق منتشر شده است-اينقدر هست كه، در جهت نيل به دو غرضي كه مصنف از نگارش آن را داشته، بسيار موفق بوده است».

     اين كتاب ترجمه كتاب «Ethics» نوشته «فرانكنا» استاد فلسفه دانشگاه ميشيگان است كه چاپ اول آن در سال 1963 نشر شده است. نويسنده در چاپ دوم كتاب در سال 1973 كه ترجمه موجود از روي آن صورت گرفته است مي نويسد: «غرض من،‌ در اين كتاب، ‌فقط ارائه مسائل و مواضع فيلسوفان اخلاق نيست، ‌بلكه تحقيق در فلسفه اخلاق هم هست. يعني مي كوشيم تا در فلسفه اخلاق رساله‏اي بنويسيم كه در آن بعضي از آرا و استدلالات خودم را بياورم و در عين حال، درآمدي كلي به اين مبحث در اختيار خواننده نهم.

     كتاب حاوي هفتاد و سه مكتوب كوتاه و بلند از فيلسوفان اخلاق در باب موضوعات و مسائل گونه‏گوني است كه در كتاب حاضر مورد بحث واقع شده‏اند. كتاب در شش فصل با عناوين زير سامان داده شده است:

     اخلاقيات فلسفه اخلاق، نظريات خودگردانه و وظيفه گردانه،‌ سودگروي،‌ عدالت و عشق،‌ ارزش اخلاقي و مسئوليت، ارزش ذاتي و زندگي خوب و معني و توجيه كتاب حاوي مقدمه اي از مصطفي ملكيان، مقدمه مترجم و پيشگفتار نويسنده و بخشي با عنوان براي مطالعه بيشتر و دو واژه نامه فارسي- انگليسي و انگليسي- فارسي و يك نمايه است. از اين كتاب ترجمه ديگري با همين نام  توسط آقاي انشااله رحمتي و انتشارات حكمت در سال 1380 منتشر شده است.خواندن اين كتاب براي آشنائي با فلسفه اخلاق در غرب قابل توصيه است.