گفتارهایی در باب فلسفه حقوق و مسائل پيرامونی آن؛ Notes on Philosophy of Law & Its Problems

بایگانیِ دستهٔ ‘فلسفه اخلاق’

فراخوان مقاله همايش «مباني فلسفي علوم انساني»

برگزار کننده: معاونت پژوهش (گروه فلسفه) مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
با همکاري:

1.    معاونت پژوهش مرکز مديريت حوزه‌هاي علميه
2.    مجمع عالي حکمت اسلامي
3.    پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي
4.    پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
5.    جامعة‌المصطفي العالميه
6.    شوراي عالي انقلاب فرهنگي
7.    پژوهشکده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
8.    دانشگاه امام صادق عليه‌السلام
9.    مؤسسه پژوهشي حکمت و فلسفه ايران
10.    نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها

محورهاي همايش
علوم انساني به دليل پيوند عميق با زيرساخت‌هاي اعتقادي و ارزشي از يک‌سو، و نقش تعيين‌کننده در زندگي انسان از سوي ديگر، از اهميتي بي‌بديل برخوردارند، و کنکاش در مباني فلسفي اين علوم ضرورتي اجتناب‌نا‌پذير براي تحقق اهداف نظام جمهوري اسلامي است. همايش «مباني فلسفي علوم انساني» به همت گروه فلسفه مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره و با همکاري ديگر مؤسسات و مراکز علمي به منظور همفکري در بررسي اين مهم برگزار مي‌گردد. از همه انديشمندان و پژوهشگران دعوت مي‌شود با ارسال آثار خود در محورهاي ذيل، در اين تلاش سترگ علمي سهيم گردند.

1.    کليات
1.1.    چيستي علوم انساني و تمايز آن با علوم ديگر؛
1.2.    موضوع علوم انساني؛
1.2.1.    قصد و نيّت در موضوع علوم انساني؛
1.2.2.    پيچيدگي موضوع علوم انساني؛
1.3.    قلمرو، شعب و طبقه‌بندي علوم انساني؛
1.4.    هدف علوم انساني؛
1.5.    جايگاه، اهميت و پيامدهاي نظري و عملي علوم انساني؛
1.6.    مباني علوم انساني موجود و نقد آن؛
1.7.    نقش فلسفه علوم انسانی در توليد علوم انسانی.

2.    تاريخچه
2.1.    پيدايش و تحولات علوم انساني در غرب؛
2.2.    پيشينه علوم انساني در عالم اسلام؛
2.3.    وضعيت کنوني علوم انساني در عالم اسلام (جهان عرب، افريقا، شبه قاره، ايران و…)؛
2.4.    مرور و ارزيابی اقدامات انجام يافته پس از انقلاب اسلامي در ايران؛
2.5.    منبع شناسي مباني فلسفي علوم انساني؛
2.6.    علل عدم توجه لازم به علوم انساني و عدم رشد اين علوم در جهان اسلام.

3.    مباني هستي‌شناختي علوم انساني
3.1.    ارتباط علوم انساني با هستي‌شناسي؛
3.2.    علوم انساني و ساحت غيرمادي جهان؛
3.3.     مباني انسان‌شناختي علوم انساني؛
3.3.1.    ماهيت انسان؛
3.3.2.    تجرّد روح؛
3.3.3.    اراده و اختيار؛
3.3.4.    فطرت و طبيعت مشترک انسان‌ها؛
3.3.5.    هدف و کمال نهايي انسان؛
3.3.6.    نقد انسان‌گرايي (اومانيسم)؛
3.3.7.    نقد مباني انسان‌شناختي مارکسيستي؛
3.4.    مباني جامعه‌شناختي علوم انساني؛
3.4.1.    ماهيت جامعه؛
3.4.2.    اصالت فرد يا جامعه (عينيت جامعه)؟

4.    مباني معرفت‌شناختي علوم انساني
4.1.    امکان معرفت در علوم انساني؛
4.2.    عينيّت در علوم انسانی؛
4.3.    مطلق‌گرايي و نسبي‌گرايي معرفتي در علوم انساني؛
4.3.1.    نقش تاريخ؛
4.3.2.    نقش تئوري؛
4.3.3.    نقش فرهنگ؛
4.3.4.    نقش جهان‌بينی؛
4.3.5.    نقش ايدئولوژي؛
4.3.6.    نقش ارزش‌ها؛
4.3.7.    نقش جنسيت (فمينيسم).

5.    مباني روش‌شناختي علوم انساني
5.1.    نسبت علوم انسانی با علوم طبيعي؛
5.2.    علوم انساني: توصيفي يا دستوري؟
5.3.    پيش‌بيني در علوم انساني؛
5.4.    قانون‌مندی در علوم انسانی؛
5.5.    نقد و بررسي مکاتب روش‌شناختي در علوم انساني؛
5.5.1.    تجربه‌گرايي در علوم انساني؛
5.5.1.1.    پوزيتويسم منطقي در علوم انساني؛
5.5.2.    ضدّ تجربه‌گرايي در علوم انساني؛
5.5.2.1.    تاريخي‌نگري؛
5.5.2.2.    تأويل‌گرايي (اگزيستانسياليسم و هرمنوتيک)؛
5.5.2.3.    تفهّم‌گرايي؛
5.5.2.4.    قراردادگرايي؛
5.5.2.5.    علوم انساني انتقادي؛
5.5.3.    نقش دين در روش‌شناسي علوم انساني.

شرايط ارسال مقاله:

  • مقالات به صورت تايپ‌شده حداکثر در 25 صفحه و با فرمت word به دبيرخانه همايش ارسال گردد.
  • ذکر نام و نام خانوادگي، شماره تلفن، ايميل و آدرس پستي ضروري است.
  • مقالات نبايد در جاي ديگر چاپ يا ارائه شده باشد.

زمان برگزاري : اسفند 1389
آخرين مهلت ارسال چکيده مقاله: پايان ارديبهشت 1389
آخرين مهلت ارسال مقاله: پايان مهر 1389

دبيرخانه همايش
قم، ابتداي بلوار امين، بلوار جمهوري اسلامي، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره، اداره همايش‌ها و نشست‌هاي علمي
تلفن: 2113651 ـ 2909099 ـ 0251
نمابر: 2936052 ـ 0251
کد پستي: 85555 ـ 37166
صندوق پستي: 4333 ـ 37165

http://www.qabas.org
Email: hamayesh@qabas.net

کتاب «فلسفه اخلاق»

 

فلسفه اخلاق

نوشته ويليام كي فرانكنا

ترجمه هادي صادقي

قم كتاب طه

چاپ دوم، بهار 83

272 صفحه

 1700 تومان

     «مصطفي ملكيان» در مقدمه كتاب مي نويسد: «كتاب حاضر هم مدخلي كوتاه به فلسفه اخلاق است و هم ديدگاه هاي شخصي منصف در آن ملحوظ شده است. نظري اجمالي به فهرست كتاب نشان ميدهد كه اختصار نوشته، جامعيت آن را دستخوش نقصاني فاحش نكرده است و مطالعه دقيق خود كتاب معلوم مي دارد كه ديدگاه شخص نويسنده،‌ كه نوعي سود گروهي تعديل يافته است،‌ نه باعث تغافل از ديدگاه هاي حريفان و مخالفان شده و نه سبب شده است كه در سه مرحله نقل،‌ تحليل و نقد آرا و نظرات ديگران، جانب حق و عدالت رعايت نشود. از اين رو، اگر نگوئيم چنان كه گفته اند-كه اين كتاب احتمالاً‌ بختيارترين و پرآوازه ترين كتابي است كه در زمينه فلسفه اخلاق منتشر شده است-اينقدر هست كه، در جهت نيل به دو غرضي كه مصنف از نگارش آن را داشته، بسيار موفق بوده است».

     اين كتاب ترجمه كتاب «Ethics» نوشته «فرانكنا» استاد فلسفه دانشگاه ميشيگان است كه چاپ اول آن در سال 1963 نشر شده است. نويسنده در چاپ دوم كتاب در سال 1973 كه ترجمه موجود از روي آن صورت گرفته است مي نويسد: «غرض من،‌ در اين كتاب، ‌فقط ارائه مسائل و مواضع فيلسوفان اخلاق نيست، ‌بلكه تحقيق در فلسفه اخلاق هم هست. يعني مي كوشيم تا در فلسفه اخلاق رساله‏اي بنويسيم كه در آن بعضي از آرا و استدلالات خودم را بياورم و در عين حال، درآمدي كلي به اين مبحث در اختيار خواننده نهم.

     كتاب حاوي هفتاد و سه مكتوب كوتاه و بلند از فيلسوفان اخلاق در باب موضوعات و مسائل گونه‏گوني است كه در كتاب حاضر مورد بحث واقع شده‏اند. كتاب در شش فصل با عناوين زير سامان داده شده است:

     اخلاقيات فلسفه اخلاق، نظريات خودگردانه و وظيفه گردانه،‌ سودگروي،‌ عدالت و عشق،‌ ارزش اخلاقي و مسئوليت، ارزش ذاتي و زندگي خوب و معني و توجيه كتاب حاوي مقدمه اي از مصطفي ملكيان، مقدمه مترجم و پيشگفتار نويسنده و بخشي با عنوان براي مطالعه بيشتر و دو واژه نامه فارسي- انگليسي و انگليسي- فارسي و يك نمايه است. از اين كتاب ترجمه ديگري با همين نام  توسط آقاي انشااله رحمتي و انتشارات حكمت در سال 1380 منتشر شده است.خواندن اين كتاب براي آشنائي با فلسفه اخلاق در غرب قابل توصيه است.

 

مقاله «نظریات اخلاقی در آیینه حقوق»

نظریات اخلاقی در آیینه حقوق

نوشته دکتر سید محمد قاری سیدفاطمی
فصلنامه نامه مفيد، شماره ۲۹، بهار ۱۳۸۱

چکیده:
در این مقاله، ضمن معرفی اجمالی برخی نظریه‏های غالب اخلاقی، انعکاس این نظریه‏ها در مقررات حقوقی بررسی می‏شود. اخلاق حق مدار که عمدتا وامدار سیستم اخلاقی کانتی است، به عنوان نظامی اخلاقی، موجه و مبنای استاندارد و هنجارهای حقوق بشری است. اخلاق نفع نگار با تمرکز بر مصلحت عمومی، به عنوان ملاک اصلی اخلاقی بودن هنجار، اصولاً نمی‏تواند به عنوان مبنای اخلاقی در زمینه حقوق بشر قرار گیرد. اخلاق فضیلت مدار با وجود کاربرد آن در تربیت فضیلت محورانه افراد، قادر به ارائه نظریه عدالت و در نتیجه، ایجاد سیستمی حقوقی نخواهد بود. از سوی دیگر تاکید بر فضیلتها در باز توزیع امکانات اجتماعی، اعم از ثروت و قدرت و معرفت می‏تواند روحیه دورنگی و نفاق را گسترش داده و در عمل مروج رذیلت و نه فضیلت باشد. اخلاق نوع دوستانه علی‏رغم این واقعیت که در گفتمانی فمنیستی متولد شده است، ضرورتی ندارد در همان حوزه باقی بماند و می‏تواند، در نظام حقوقی به عنوان مکملی برای اخلاق حق مدار مطرح باشد. نگارنده در این مقاله به این نتیجه خواهد رسید که نظام حقوقی موجه و در عین حال کارا نمی‏تواند، تنها بر یک نظریه اخلاقی تکیه زند، بلکه بایستی انعکاسی از تلفیق نظریات اخلاقی مختلف باشد.

واژگان کلیدی: اخلاق، حقوق، فلسفه اخلاق

از طریق راست-کلیک مقاله را دریافت کنید
دریافت فایل

معرفی کتاب «درآمدی جدید به فلسفه اخلاق»

درآمدی جدید به فلسفه اخلاق

درآمدي جديد به فلسفه اخلاق

نوشته هري،‌ جي،‌گنسلر
ترجمه حميده بحريني
با ويراستاری مصطفي ملكيان
نشر آسمان خيال، تهران
چاپ اول، ۱۳۸۵
۳۵۲ صفحه
۴۰۰۰ تومان

“رابرت ارينگتن” از دانشگاه ايالتي جورجيا در توصيف اين كتاب مي گويد: “كتابي فوق‏العاده كه باعث مي شود دانشجو به جاي آن كه فقط به مطالعه آراء فيلسوفان در باب موضوعات اخلاقي بپردازد،‌ خودش بينديشد. اين كتاب عقايد معقول و غير جزمي‏اي را تقويت مي كند كه مي تواند پاسخي براي پرسشهاي محوري فلسفه اخلاق باشد”. “تامس كارسن” از دانشگاه لايولا شيكاگو نيز مي نويسد: “كتابي كه در انسجام و باريك بيني بي سابقه است. بهترين و مهترين در سنامه اي كه من تاكنون درباره موضوعات بنيادي فلسفه اخلاق ديده ام”.

كتاب شامل يك ديباچه،‌ دوازه فصل،‌ يك اصطلاح نامه،‌كتابشناسي و يك نمايه است.عناوين فصول كتاب عبارتند از:
نسبي نگري فرهنگي،
‌ شخصي انگاري،
‌ فرا طبعيت گرائي،
‌ شهود باوري،
‌ عاطفه گرائي،‌
توصيه‏گرائي،
‌ ناپيامدگرائي
فصل تلفيقي پاياني.
كتاب كه انتخاب پسنديده اي براي ترجمه است،‌ داراي طرح جلدي مناسب و صفحه آرائي پاكيزه اي است و خواندن اين كتاب را به كساني كه خواهان مطالعه دقيق فلسفه اخلاق بانگاهي غير جانبدارائه هستند مي توان توصيه نمود.